Nowy Instytut Dziedzictwa i Dialogu w Jastrzębiu budzi kontrowersje. Miasto chce, by był symbolem przemian. Opozycja ma wątpliwości

Sprawa powołania do życia nowej instytucji kultury w Jastrzębiu - Instytutu Dziedzictwa i Dialogu budzi coraz większe kontrowersje. Władze miasta przekonują, że ma być ona symbolem przemiany miasta, szczególnie, że miejsce w którym ma się mieścić jej siedziba docelowo będzie część zrewitalizowanej Łaźni Moszczenica po dawnej Kopalni Węgla Kamiennego o tej samej nazwie.

W błyskawicznym tempie ogłoszony został konkurs na dyrektora Instytutu, od którego władze miasta wymagają: wyższego wykształcenia, co najmniej pięcioletniego stażu pracy i, co wydawałoby się najważniejsze doświadczenia w kierowaniu instytucją kultury.

Tymczasem jak uważają opozycyjni radni z Jastrzębia, pośpiech władz zaczyna przypominać farsę. - W Łaźni Moszczenica na dobrą sprawę nic jeszcze nie ma, a już wybierany jest dyrektor Instytutu Dziedzictwa i Dialogu - mówi Szymon Klimczak, radny Rady Miasta w Jastrzębiu.

Jak dodaje, radni opozycji nie chcą blokować za wszelką cenę pomysłów władz miasta, ale powołanie Instytutu Dziedzictwa i Dialogu to sprawa bardzo kontrowersyjna, dlatego starają się patrzeć władzy na ręce, a problem, który dotycząca instytutu ich zdaniem problem leży o wiele głębiej.

- KWK Moszczenica przez wiele lat dawała miejsca pracy tysiącom osób - przypomina radny Klimczak, który zauważa, że obecny potencjał pokopalnianej Łaźni można było wykorzystać o wiele lepiej. - Od początku prezydentury Anny Hetman były naciski, żeby Łaźnię Moszczenica przekształcić w miejsce stricte turystyczne - zauważa Szymon Klimczak, dodając, że można było ją zaadaptować chociażby na rzecz biznesu, dającego o wiele więcej miejsc pracy.

Wiadomość o powołaniu Instytutu Dziedzictwa i Dialogu gruchnęła w Jastrzębiu jak grom z jasnego nieba. Na dobrą sprawę była to poboczna informacja przy okazji przenosin Urzędu Stanu Cywilnego do Parku Zdrojowego w miejsce, gdzie obecnie mieści się jeszcze Galeria Historii Miasta.

- Jeszcze przed dwoma miesiącami zapewniano nas o remoncie obiektu, w którym mieści się Galeria Historii Miasta - przyznał wówczas Marcin Boratyn, kierownik galerii.

Początkowo mówiło się nawet o wchłonięciu GHM-u przez Instytut Dziedzictwa i Dialogu, co spotkało się z krytyką pracowników galerii, jak i samych mieszkańców. Obecnie wszystko wskazuje jednak na to, że miasto wycofało się z tego pomysłu.

Jak zapewniała prezydent Anna Hetman, Galeria Historii Miasta ma w dalszym ciągu funkcjonować, ale w nieco innym miejscu. Co ciekawe, nie będzie nią Łaźnia Moszczenica jak zakładano, a Letnisko Spółki Brackie. Władze miasta zapewniają, że obie instytucje mają działać w symbiozie. Dla radnych to wcale nie jest jednak takie pewne.

Osobiście radny Szymon Klimczak złożył do prezydent miasta interpelację w sprawie przekształcenia GHM-u w muzeum, co do którego radni przed kilkoma laty zdążyli podjąć uchwałę, ale nie została ona wykonana.

- W Galerii Historii Miasta powstają liczne wystawy i zabezpieczane są różnego rodzaju eksponaty. Zapisywane są wspomnienia jastrzębian i o Jastrzębiu - argumentował radny Klimczak, zaznaczając, że Jastrzębie jest jedynym miastem w regionie, które nie ma swojego muzeum.

W odpowiedzi prezydent Anna Hetman odparła, że zamienienie Galerii Historii Miasta w muzeum jest niemożliwe. A miasto będzie dbało o historię w nowo powoływanym instytucie.

- Samo pojęcie „muzeum" w nazwie instytucji nie świadczy o większej wartości pamięci historycznej,
podobnie jak pomniki znanych osób nie świadczą o zachowaniu ich dziedzictwa - odparła argumentację radnego Klimczaka prezydent Hetman.

Radni opozycji martwią się jednak, że Instytut Dziedzictwa i Dialogu nie będzie jednak spełniać historycznych potrzeb jastrzębian tak, jak robiła to GHM.

- Wygląda na to, że nowa instytucja będzie raczej nastawiona na turystykę i branding niż historię. Obawiamy się, że nie będzie ona dla mieszkańców tym, czym była Galeria Historii Miasta - zwraca uwagę radny Szymon Klimczak, który podkreśla, że jastrzębianie przez lata oddawali do GHM-u własne pamiątki związane z miastem, a obecnie ich przyszłość jest niejasna.

Jak zakłada miasto, działalność nowej instytucji na kulturalnej mapie Jastrzębia ma ściśle zajmować się zagadnieniami z szeroko rozumianym dziedzictwem kulturowym. Planuje się, żeby Instytut Dziedzictwa i Dialogu skupiał się na ochronie i popularyzacji dziedzictwa postindustrialnego, kultywowanie tradycji, historii i zwyczajów Jastrzębia.

-W Instytucie Dziedzictwa i Dialogu - Łaźnia Moszczenica prowadzone będzie Centrum Porozumienia Jastrzębskiego, Izba Pamięci znanych jastrzębian ważnych dla naszej społeczności, Punkt Informacji Turystycznej oraz współpraca krajowa i międzynarodowa w ramach kultywowania dziedzictwa postindustrialnego - tłumaczy Izabela Grela, naczelnik wydziału Informacji, Promocji i Współpracy Zagranicznej UM w Jastrzębiu.

Nowa instytucja na dobre ma zacząć działać w przyszłym roku. Zgodnie z założeniami remont Łaźni Moszczenica ma zakończyć się za niespełna rok, w maju 2022. Obecnie wyburzana jest tak zwana Nowa Łaźnia, gdzie następnie zostaną przygotowane miejsca pod wystawy.

Całość przebudowy Łaźni Moszczenica opiewa na ponad 13 milionów złotych. Dotychczasowa dotacja, jaką otrzymało miasto to niespełna 2 miliony euro, czyli około 9 milionów złotych.