ARiMR ma nowy sposób kontrolowania rolników, już działa! Nawet co kilka dni sprawdzi, co robią na polu

Poprawnie złożony wniosek, a potem pierwszy wpływ w ramach zaliczek to dopiero część sukcesu w całym procesie korzystania z dopłat bezpośrednich. To, co rolnik zadeklarował we wniosku, musi zgadzać się ze stanem na polu. W tym praktyki, które wynikają z zasad warunkowości. Kiedyś kontrole ARiMR koncentrowały się na wizytach na miejscu. Teraz nadzór będzie szczelniejszy, ponieważ wspomagany satelitarnie.

ARiMR wdrożyła w 2023 roku System Monitorowania Obszaru (AMS). Nowe rozwiązanie służy do weryfikacji stanu pól uprawnych. AMS, czyli Area Monitoring System jest unijnym obowiązkiem od początku tego roku dla każdej agencji płatniczej działającej w sektorze rolnym.

- Wykorzystuje wykonywane nawet co kilka dni zdjęcia satelitarne. Dzięki nim można obserwować, co dzieje się na danym polu, m.in. jakie zabiegi agrotechniczne są tam przeprowadzane, jak przebiega proces wzrostu roślin - wyjaśnia agencja.

Zebrane informacje są poddawane automatycznej analizie, co ułatwia sprawdzanie deklaracji zawartych we wnioskach o przyznanie płatności. ARiMR dodaje, że monitoring służy już do kontroli administracyjnych w ramach tegorocznej kampanii dopłat bezpośrednich i obszarowych.

Agencja zapowiada, że planowane jest szersze zastosowanie systemu AMS. Czego spodziewać się w najbliższej przyszłości? W 2024 r. AMS zostanie rozszerzony o weryfikację upraw i kolejne rodzaje interwencji, gdzie informacja na temat sposobu gospodarowania na gruntach rolnych ma wpływ na spełnienie zobowiązań rolników.

System nie obejmie jednak wszystkich gospodarstw. ARiMR podaje, że AMS znajdzie zastosowanie w odniesieniu do około 35-40 proc. gospodarstw, których działki rolne deklarowane są do wsparcia obszarowego. Co z resztą?

Pozostałe gospodarstwa jak i warunki ubiegania się o płatność, które nie mogą zostać zweryfikowane przy wykorzystaniu AMS i narzędzi uzupełniających, będą weryfikowane, na wytypowanej do tego celu reprezentacyjnej próbie, z wykorzystaniem tradycyjnych metod kontroli realizowanych bezpośrednio w terenie.

AMS bazuje na wykorzystaniu zobrazowań satelitarnych (w szczególności pochodzących z Programu COPERNICUS z satelitów typu Sentinel), które są pozyskiwane z dużą częstotliwością, co 3-8 dni, dzięki czemu możliwe jest prowadzenie systematycznych długookresowych obserwacji oraz analiza danych związana z prowadzeniem działalności rolniczej – występowanie uprawy, wegetacji roślin, zabiegi agrotechniczne (żniwa, orka, koszenie).

Sporo obaw budzi zmianowanie, ugorowanie czy dywersyfikacja, a to tylko cześć z norm GAEC, składających się na warunkowość, czyli zbiór wymogów środowiskowych i klimatycznych. Z realizacji części z nich rolnicy w 2023 r. byli zwolnieni. Warunkowość stanowi podstawowy, obowiązkowy element płatności bezpośrednich. Wypłata pieniędzy jest uzależniona od wywiązania się z tych zobowiązań. W przeciwnym razie rolnik musi liczyć się z karami, w tym pomniejszeniem dopłat.

Uzależnia się otrzymanie pełnego wsparcia od zapewnienia przez beneficjentów przestrzegania tych norm i wymogów (tak jak wcześniej zasada wzajemnej zgodności). Za nieprzestrzeganie wymogów warunkowości kwota płatności co do zasady może ulec zmniejszeniu o 3 proc.